O dabi pe awọn akoko ndagba kọọkan n mu eto tuntun ti awọn italaya iṣelọpọ ti o ni ibatan si oju-ọjọ tabi awọn ajenirun tuntun. Sibẹsibẹ, awọn ọran iṣelọpọ tun wa ti o nilo lati gbero ni gbogbo ọdun, ati aibikita wọn jẹ eewu ibajẹ si gbogbo irugbin na. Ọrọ igbagbogbo kan ti o ni lati koju ni gbogbo ọdun jẹ iṣakoso ọgbẹ. Awọn nkan diẹ pupọ le ba iye ọja ti irugbin na dara ni iyara bi ọgbẹ pupọ.
Orisun omi jẹ gangan akoko ti o dara julọ lati bẹrẹ ṣiṣero eto idena ọgbẹ rẹ. Nkan yii ṣe akopọ awọn nkan pataki mẹfa ti o ni ipa iye ibajẹ isu. Alaye ni afikun lori iṣakoso ọgbẹ ni a le rii lori Idaho Center fun Ọdunkun Aaye ayelujara Iwadi ati Ẹkọ ni:
- 1) Ipo ile – Ohunkohun ti o mu ki ile iyapa lati isu ni ikore siwaju sii soro ni o ni agbara lati mu ọgbẹ. Nitorinaa clods ti o ṣẹda ni orisun omi yii le pada wa lati fa awọn iṣoro ni isubu ti n bọ. Awọn awọsanma nira lati koju ni akoko ikore nitori pe o kan gbogbo ẹrọ ti a lo lati yọ wọn kuro (awọn gbigbọn, awọn tabili rola, ati bẹbẹ lọ) ni agbara lati ṣe ipalara awọn isu. Ọna ti o dara julọ lati koju awọn clods ni lati yago fun idasile wọn nipa titẹle awọn irugbin ti o ku ti o ga, ngbaradi ibusun ile alaimuṣinṣin, ti o jinlẹ, ati yago fun awọn iṣẹ igbẹ nigbati awọn ile ba tutu pupọ. Awọn ipo ọrinrin ile ni ikore tun ṣe pataki, nitori tutu pupọ tabi awọn ipo gbigbẹ jẹ ki iyapa ile jẹ ipenija.
- 2) Tuber majemu - Iwọn otutu tuber, ipele hydration (crispness) ati idagbasoke idagbasoke lati ni ipa ni ifaragba ọgbẹ. Ni gbogbogbo, ni isalẹ awọn iwọn otutu ti ko nira, awọn isu ti o ni ifaragba diẹ sii jẹ si mejeeji fọ ati awọn iranran dudu. Awọn iwọn otutu ti ko nira ni isalẹ 45oF jẹ ki o ṣoro pupọ lati mu awọn poteto laisi fa ibajẹ ọgbẹ pataki. Awọn poteto naa ti ni omi pupọ tabi agaran, diẹ sii ni ifaragba wọn lati fọ ọgbẹ. Ni idakeji, awọn poteto ti o gbẹ jẹ ni ifaragba si ọgbẹ ibi dudu. Bakanna, bi awọn irugbin ti dagba, awọn isu naa di ifaragba si ọgbẹ dudu. Awọn isu ti o joko ni ilẹ gbigbẹ labẹ awọn igi-ajara ti o ku tabi ti o ku le di ifaragba si aaye dudu, nitorina o dara julọ lati pa ajara ati ikore ṣaaju ki awọn ajara de ipele naa.
- 3) Isẹ ikore – Awọn ifaragba diẹ sii awọn isu jẹ ibajẹ, diẹ sii pataki ni lati ṣiṣẹ olukore labẹ awọn ipo to dara julọ. Iṣeyọri iṣẹ ikore ti o dara julọ nilo idinku awọn iṣu silẹ, awọn agbegbe ipa timutimu, ati ṣeto awọn iyara pq ni ibatan si iyara ilẹ ki awọn ẹwọn olukore kun si agbara. Ti iwọn didun ohun elo (isu ati ile) ti o kọja lori pq kọọkan le ni ibamu si agbara ti pq yẹn, lẹhinna ibajẹ nitori gbigbe isubu pupọ, yiyi, ati awọn silė le dinku gbogbo rẹ.
- 4) Bruise lẹhin ti awọn kore - Gbigba poteto sinu ọkọ nla pẹlu ibajẹ ti o kere ju jẹ ibẹrẹ ti eto idinku ọgbẹ kan. O ti royin pe nipa 30% ti gbogbo ibajẹ ọgbẹ ti a rii lori isu ni ibi ipamọ waye lẹhin olukore. Idinku ọgbẹ lakoko gbigbe ọkọ ati awọn iṣẹ piling jẹ pẹlu idinku awọn isun silẹ, iyara gbigbe ti o baamu si iwọn isu, ati piling ni ilọsiwaju, aṣa igbesẹ igbesẹ lati dinku awọn isu ti o yiyi si oju opoplopo naa.
- 5) Ọgbẹ lori ọna lati lọ si ọja - Awọn iwadii fihan pe poteto le ni iriri ibajẹ nla lakoko iṣakojọpọ, gbigbe ati awọn iṣẹ gbigba. Ni Oriire, ipele ibajẹ ti o ṣẹlẹ lakoko awọn igbesẹ mimu wọnyi le dinku ni pataki nipasẹ ṣiṣe awọn iyipada kekere gẹgẹbi awọn isunmi silẹ, ohun elo kikun si agbara ati awọn aaye ipa timutimu.
- 6) Awọn eniyan ifosiwewe - Pupọ awọn iṣẹ ṣiṣe itọju ọdunkun ni a ṣe nipasẹ ohun elo, ṣugbọn o fẹrẹ jẹ nigbagbogbo ifosiwewe eniyan kan ti o ni ipa ninu ṣiṣakoso ẹrọ yẹn ni ọna ti o dinku ọgbẹ. Gbigba akoko lati kọ awọn oṣiṣẹ nipa idena ọgbẹ yẹ ki o jẹ apakan boṣewa ti igbaradi ikore rẹ.
Pipa waye nigbakugba ti ọdunkun kan ba ni ipa lori ilẹ miiran, ni igbagbogbo lakoko fifun, ikore, gbigbe, ati jakejado mimu ati ilana iṣakojọpọ. Awọn ọgbẹ jẹ diẹ sii lẹhin ti awọn poteto ṣubu lati giga giga; lu awọn irin sidewalls ti a conveyor; ni iriri awọn ayipada lojiji ni itọsọna; ati/tabi kọlu lodi si ohun elo fifẹ ti ko to. Ni apapo pẹlu agbara, isare, giga ju silẹ, ati oju ipa, iwọn idagbasoke ọgbẹ da lori awọn abuda tuber gẹgẹbi cultivar ati iwọn otutu pulp. Nitoribẹẹ, mimọ esi cultivar kan si ipa ti ara ati eewu fun idagbasoke ọgbẹ jẹ anfani ni idagbasoke eto idena ọgbẹ kan.
Shatter ati awọn ọgbẹ blackspot jẹ awọn abawọn akọkọ meji ti o ni ipa lori didara ọdunkun. Mejeeji abajade lati ipa nipasẹ ipa ita ati pe o le waye lori ọdunkun kanna. Igbẹgbẹ gbigbọn nwaye nigbati ipa ipa ita ti o tobi to lati fa ki awọn sẹẹli naa rupture nipasẹ fifọ awọ ara, nibiti o ti ṣe awọn dojuijako tabi awọn gige. Bi o tilẹ jẹ pe agbara naa le ma ba awọ ara jẹ dandan, ti o ba ba awọn sẹẹli ti o wa ni isalẹ jẹ ipalara blackspot yoo bẹrẹ lati dagbasoke laarin awọn wakati diẹ. Àwọ̀ dúdú ń fọ́nnu nígbàtí àwọn agbo phenolic sẹ́ẹ̀lì tí ó bàjẹ́ (fún àpẹẹrẹ, tyrosine) jẹ́ afẹ́fẹ́ nípaṣẹ̀ polyphenol oxidase enzyme sínú àwọ̀ dúdú kan tí a ń pè ní melanin.
Awọn abawọn ọgbẹ mejeeji jẹ pataki, paapaa nigbati wọn ba fa awọn adanu taara ati aiṣe-taara. Awọn adanu le jẹ lati egbin taara, awọn ijusilẹ alabara, pipadanu iwuwo, ati ibajẹ nitori arun. Ni ọdun 1993, idinku 10% ti ọgbẹ ni ifoju lati da afikun 74.7 milionu dọla pada si ile-iṣẹ ọdunkun AMẸRIKA. Ṣatunṣe fun afikun nikan, ilọsiwaju 10% kanna yoo jẹ deede si 134 milionu dọla ni ọdun 2020. Laibikita, eyikeyi ilọsiwaju lori didara ni pataki mu iye eto-ọrọ aje ọdunkun pọ si.
Fi fun awọn abajade eto-ọrọ aje ti ọgbẹ ọdunkun, o ṣe pataki lati ṣe idanimọ iyara ati ọgbẹ dudu ati lati tọka ibiti awọn ipa ipa waye ninu iṣẹ kan. Iwe itẹjade yii n pese awọn irinṣẹ pataki ati awọn ọna wiwa ti yoo ṣe iranlọwọ lati ṣe awọn ipinnu iṣakoso to munadoko lati dinku ọgbẹ ati nitorinaa dinku awọn ọran didara.